İsaac
Newton
(4 Ocak 1643-20 Mart 1727)
Sir
Isaac
Newton, (4 Ocak 1643 (25
Aralık 1642) 31 Mart 1727(20 Mart 1727)) İngiliz fizikçi, matematikçi,
astronom, mucit, felsefeci ve simyacıdır. Tarihteki en etkileyici bilim adamı
olduğu düşünülür. Bilim devrimi ve bilimsel metod, onun adıyla anılır.
Bir çiftçi olan babası,
Newton doğmadan üç ay
önce öldü. On iki yaşında Grantham'da King's School'a yazılan Newton, bu okulu
1661'de bitirdi. Aynı yıl Cambridge Üniversitesi'ndeki Trinity Kolej'e girdi.
Nisan 1665'te bu okuldan lisans derecesini aldı. Lisansüstü çalışmalarına
başlayacağı sırada ortalığı saran veba salgını yüzünden üniversite kapatıldı.
Salgından korunma amacıyla annesinin çiftliğine sığınan
Newton, burada geçirdiği
iki yıl boyunca en önemli buluşlarını gerçekleştirdi. 1667'de Trinity Kollej'e
öğretim üyesi olarak döndüğünde diferansiyel ve integral hesabın temellerini
atmış, beyaz ışığın renkli bileşenlerine ayrıştırılabileceğini saptamış ve
cisimlerin birbirlerini, uzaklıklarının karesi ile ters orantılı olarak
çektikleri sonucuna ulaşmıştı. Çekingenliği yüzünden Newton her biri bilimde
devrim yaratacak nitelikteki bu buluşların çoğunu uzun yıllar sonra (örneğin
türev ve integral hesabı 38 yıl sonra) yayımlamıştır.
Lisansüstü çalışmasını ertesi yıl tamamlayan
Newton 1669'da henüz 27
yaşındayken Cambridge Üniversitesi'nde matematik profesörlüğüne getirildi.
1671'de ilk aynalı teleskobu gerçekleştirdi, ve ertesi yıl Royal Society
üyeliğine seçildi. Royal Society'ye sunduğu renk olgusuna ilişkin bildirisinin
eleştirilere hedef olması, özellikle Robert Hooke tarafından şiddetle
eleştirilmesi üzerine Newton tümüyle içine kapanarak, bilim dünyasıyla
ilişkisini kesti.
1675'de optik konusundaki iki bildirisi yeni tartışmalara yol açtı. Hooke
makalelerdeki bazı sonuçların kendi buluşu olduğunu,
Newton'un bunlara sahip
çıktığını öne sürdü. Bütün bu tartışma ve eleştiriler sonucunda 1678'de ruhsal
bunalıma giren Newton ancak yakın dostu ünlü astronom ve matematikçi Edmond
Halley'in çabalarıyla altı yıl sonra bilimsel çalışmalarına geri döndü.
Cambridge Üniversitesi'nde Katolikliği yaygınlaştırma ve egemen kılma çabalarına
karşı başlatılan direniş hareketine öncülük eden Newton, kral düşürüldükten
sonra 1689'da üniversitenin parlamentodaki temsilciliğine seçildi. 1693'de
yeniden bir ruhsal bunalıma girdi ve yakın dostlarıyla, bu arada Samuel Pepys ve
John Locke ile arası bozuldu. İki yıl süren bir dinlenme döneminden sonra
sağlığına yeniden kavuştuysa da bundan sonraki yaşamında bilimsel çalışmaya
eskisi gibi ilgi duymadı. Daha sonra 1699'da Fransız Bilimler Akademisi'nin
yabancı üyeliğine 1703'de Royal Society'nin başkanlığına seçildi.
Gelmiş geçmiş bilim adamlarının en büyüklerinden biri olarak kabul edilen
Newton, matematik ve fizikte çok önemli buluşlar gerçekleştirdi. Matematikte
(a+b)ª ifadesinin üstel seriye açınımını veren genel iki terimli teoremini
buldu. Newton'un bilime en büyük katkısı mekanik alanındadır. Merkezkaç kuvveti
yasası ile Kepler yasalarını birlikte ele alarak kütle çekim yasasını ortaya
koydu.
Newton hareket yasaları
olarak bilinen eylemsizlik ilkesi, kuvvetin kütle ile ivmenin çarpımına eşit
olduğunu ifade eden yasa ve etki ile tepkinin eşitliği fiziğin en önemli
yasalarındandır.
Newton yaptığı
çalışmalarda bazı hesaplamaların içinden çıkamayınca kendi bulduğu formüllere
uyması için bazı varsayımlar ortaya atmak zorunda kalmıştır. Kendisi de bu
varsayımların hatalı olduğunu bilmesine rağmen bunları kullanmak zorunda kalmış.
İlerleyen yıllarda yapılan bilimsel araştırmalarla
Newton'un bu hataları
tespit edilmiştir. Ama yine de yaptığı çalışmalara kıyasla bunlar göz ardı
edilmiştir...
Başlıca
eserleri:
Method of Fluxions (1671)
De Motu Corporum in Gyrum (1684)
Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (1687)
Opticks (1704)
Arithmetica Universalis (1707)
An Historical Account of Two Notable Corruptions of Scripture(1754)
|