BOBİN
Genellikle nüve adı verilen dayanıklı
yalıtkan üzerine izoleli iletken tellerin sarmal bir şekilde yan yana ve üst
üste sarılmasıyla elde edilen devre elemanına
bobin denir. L
harfi ile gösterilir ve birimi Henry (H)’dir.
Aşağıda çeşitli yapıdaki bobinler verilmiştir.
Bobinler DC ve AC devrelerde
kullanılabilirler. DC gerilim ile çalışmada bobin üzerinde sabit bir manyetik
alan meydana gelir. Bu durumda bobin direnç gibi davranır. Bobinin, DC’deki
direnci; sarımda kullanılan telin direnci kadardır.
Bobine AC gerilim uygulandığında ise
üzerinden geçen akım değişimine bağlı olarak değişken bir manyetik alan
oluşur. Bobinin alternatif akım değişimlerine karşı gösterdiği zorluğa endüktans ve alternatif akımda
gösterdiği direnç değerine ise endüktif reaktans
denir.
Sabit bobinler:
Sabit bobinler endüktans değeri sabit
olan bobinlerdir. Piyasada çeşitli güç değerlerinde
nüveli veya nüvesiz bobin bulmak
mümkündür.
Nüveli sabit bobinler:
Aşağıda nüvelerine göre sabit bobinlere
örnekler verilmiştir.
Ferit nüveli
sabit bobinler: Pirinç, polyester veya demir tozundan yapılmış nüve üzerine
sarılırlar. Yüksek frekanslı devrelerde , radyo alıcı-vericilerinde
kullanılırlar.
Ferit nüvenin dolu ve hava oluklu
olmasına göre ayrıca iki türü mevcuttur. İçi dolu ferit nüveli bobinler
büyük, orta ve küçük ebatlı olarak üretilirler. Anahtarlamalı mod güç
kaynaklarında, SCR ve triyak kontrollerinde kullanılırlar. Daha çok düşük
güç devrelerinde kullanılırlar.
İçi oyulmuş silindir şeklindeki ferit nüveli bobinler, güç
kaynaklarında, bataryaları şarj etmede, filtre ve jeneratör devrelerinde
kullanılırlar. Yüksek güçlü devrelerde kullanılabilirler.
Toroidal
nüveli bobinler, anahtarlamalı tip güç kaynaklarında , radyo frekans devreleri
gibi yüksek frekans devrelerinde kullanılırlar.
Hava
nüveli bobinler: Nüve
olarak hava kullanılır. Yüksek frekanslı devrelerde, genellikle AM-FM alıcı ve
vericilerde, band geçiren filtre devrelerinde test cihazlarında kullanılırlar.
Demir nüveli
bobinler: Birer yüzleri yalıtılmış ince demir sacların ard arda
birbirlerine yapıştırılmasıyla elde edilen nüvedir ve bobin bu nüvenin üzerine
sarılır. Düşük frekanslarda kullanılan bobinlerdir. Bu guruba transformatörler
örnek olarak verilebilir.
