Galileo Galilei, (1564 -
1642), modern fiziğin ve teleskobik astronominin kurucularından olan İtalyan
bilim adamı.
1564'te İtalya'nın Pisa şehrinde doğdu. Döneminin tanınmış müzikçilerinden
Vincenzo Galilei'nin oğlu olan
Galilei, ilk tahsilini
Floransa'da yaptı. 1581'de Pisa Üniversitesinde tıp tahsiline başladı, ancak
parasızlıktan okulu terk etti. 1583'ten itibaren matematiğe ilgi duyan
Galilei, bu konudaki
çalışmaları sayesinde 1589'da Pisa'da profesörlük elde etti.
Sarkacın, yüzen cisimlerin ve hareketin Aristo fiziğinden farklı bir düşünceyle
matematiksel olarak ele alınması gerektiğine inanan
Galilei, Pisa Kulesinden
ağırlık düşürerek Aristo'nun yanlışlığını açıkça gösterdi. Bu davranışı yaşlı
profesörlerle anlaşmazlığa düşmesine sebep oldu. 1592'de Pisa'yı terk ederek,
Padova Üniversitesi matematik kürsüsüne geldi.
1597'de pratikte çok faydası olan pusulayı ticari olarak piyasaya arz etti. 1600
senesinden hemen sonra ilkel bir termometre, insan kalp atışının ölçümünde
kullanılmak üzere bir sarkaç ve 1604'te serbest düşüşün matematik kanunlarını
keşfetti. Ancak düzgün ivmeli hareket kavramı hatalıydı. 1609'da Hollanda'da
teleskopun bulunduğunu işitti. Kendisi daha ileri bir alet yaparak bunu
astronomi gözlemlerinde kullandı. 1610' da aydaki dağlar, yıldız kümeleri ve
Samanyolu üzerine ilk tespitlerini yayınladı. Bu arada Jüpiter'in dört uydusunun
varlığını bildirdi. Bu kitabı çok ilgi uyandırdı ve Floransa'da saray
matematikçisi olmasını sağladı. Hemen sonra Venüs gezegeninin devreleri ve
Satürn'ün şekli hakkında bilgi verirken, astronomideki Ptolemy (Batlamyus)
sistemini tartıştı.
1611'de Roma'ya gitti ve oradaki Bilim Akademisi'ne üye seçildi. Floransa'ya
dönüşünde hidrostatik üzerine pek çok profesörün itirazına sebep olan kitabı ile
1613'te güneş lekeleri üzerine yazdığı eserini yayınladı. Bu eserinde Kopernik
sistemini açık bir şekilde müdafaa etti. Bundan dolayı papazların ağır hücumuna
uğradı. 1615'te bizzat Roma'ya giderek iddiasını müdafaa eti. Ancak 1616'da Papa
Beşinci Paul tarafından kitaplarını tetkik için bir komisyon kuruldu. Bu
komisyon Galileo'nun kitaplarını yasaklamadı. Sadece dünyanın döndüğü
iddiasından vazgeçmesini istedi.
Galilei, bir müddet
bilimin pratik yönüne döndü, mikroskobu geliştirdi. Ancak 1618'de üç kuyruklu
yıldızın görülmesiyle kiliseyle münakaşaya girdi. Arkadaşının Sekizinci Urban
olarak Papa seçilmesinden cesaret alarak yazdığı "İki Kainat Sistemi Üzerine
Konuşmalar" adlı eserini 1632'de yayınladı. Ancak kitabı daha önce yapılan
uyarılarla çeliştiği söylentilerine rağmen Roma'da mahkemeye çağrıldı. 1633'te
bu kitap yasaklandı ve kendisi müebbet hapse mahkum edildi.
Yetmiş yaşında hapsedilen
Galilei'nin gözleri kör
oldu ve 1642 yılında hapiste öldü.
|